Η ανάλωση κεφαλαίου στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων

Το Forin.gr, στοχεύοντας στην καλύτερη δυνατή προετοιμασία των χρηστών του για τη συμπλήρωση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, διαθέτει εντελώς ΔΩΡΕΑΝ, για ακόμη μία χρονιά, την επικαιροποιημένη εφαρμογή "Ανάλωση Κεφαλαίου".

Η εφαρμογή, η οποία βρίσκεται στο διαδίκτυο από το 2012 και επικαιροποιείται ετησίως κατά την περίοδο υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, ενοποιεί και σας προσφέρει όλη την απαραίτητη πληροφορία που θα χρειαστείτε για να σχηματίσετε ορθά τον «Πίνακα Ανάλωσης Κεφαλαίου».

Για να γίνει κατανοητή η χρησιμότητα της εφαρμογής, παραθέτουμε ακολούθως σύντομο άρθρο του Γιάννη Σταματόπουλου, Υπ. Διδάκτορα του Παν. Πειραιώς, για τον τρόπο φορολόγησης των φυσικών προσώπων, το δηλωθέν και το τεκμαρτό εισόδημα αυτών και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί ο φορολογούμενος να χρησιμοποιήσει κεφάλαια προηγουμένων ετών, στα πλαίσια της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων.

1. Πώς προσδιορίζεται το δηλωθέν εισόδημα του φορολογούμενου

Ο φορολογούμενος που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013), υποχρεούται να δηλώνει όλα τα εισοδήματά του, τα φορολογούμενα με οποιοδήποτε τρόπο ή απαλλασσόμενα, στη Φορολογική Διοίκηση. Στα εισοδήματα που δηλώνονται περιλαμβάνονται αναλυτικά:

• το εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις,
• το εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα,
• το εισόδημα από κεφάλαιο (μερίσματα, τόκοι, δικαιώματα, εισόδημα από ακίνητη περιουσία) 
• το εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου (μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας, μεταβίβαση τίτλων). (προσοχή: οι διατάξεις του Κ.Φ.Ε. περί εισοδήματος από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας (άρθρο 41) έχουν ανασταλεί από την 1η Ιανουαρίου 2015 μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2016)

Το «συνολικό εισόδημα» του φορολογούμενου προσδιορίζεται ως το συνολικό ποσό του φορολογητέου εισοδήματος που αποκτά ο φορολογούμενος και τα εξαρτώμενα μέλη του από τις παραπάνω τέσσερις κατηγορίες ακαθάριστων εσόδων.

2. Πώς προσδιορίζεται το τεκμαρτό εισόδημα του φορολογούμενου

Ο φορολογούμενος που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων υποβάλλεται σε εναλλακτική ελάχιστη φορολογία όταν το τεκμαρτό εισόδημά του είναι υψηλότερο από το συνολικό εισόδημά του. Σε αυτή την περίπτωση στο φορολογητέο εισόδημα προστίθεται και φορολογείται η διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και πραγματικού εισοδήματος.

Το τεκμαρτό εισόδημα του φορολογούμενου υπολογίζεται με βάση τις δαπάνες διαβίωσης και τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (τεκμήρια) του φορολογούμενου, της συζύγου και των εξαρτώμενων μελών του. Παρατίθενται ακολούθως συνοπτικά όλες οι οριζόμενες από τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος αντικειμενικές δαπάνες.

Α. Αντικειμενικές δαπάνες (Άρθρο 31 του Κ.Φ.Ε.)

Για τον προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος του φορολογούμενου, της συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθες αντικειμενικές δαπάνες:

• Η κύρια κατοικία 
• Οι δευτερεύουσες κατοικίες 
• Τα επιβατικά Ι.Χ. 
• Η δαπάνη για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης
• Η δαπάνη για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό
• Τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογούμενου
• Η εξωτερική – εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης (πισίνα) και 
• Η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη. Επισημαίνεται ότι η ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη εφαρμόζεται εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Δεν εφαρμόζεται εφόσον ο φορολογούμενος ή τα εξαρτώμενα μέλη αποκτούν εισόδημα μόνο από τόκους και ακίνητα.

Το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει για κάθε ένα από τα παραπάνω στοιχεία προσδιορίζεται με αντικειμενικό τρόπο βάσει των διατάξεων του άρθρου 31 του Κ.Φ.Ε.

Β. Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (Άρθρο 32 του Κ.Φ.Ε.)

Ως ετήσια δαπάνη του φορολογουμένου, της συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του λογίζονται και τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για:

• Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών
• Αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας (άνω των 10.000 ευρώ).
• Αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν ατομικώς ή με τη μορφή Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή Α.Ε. ή Ε.Π.Ε. ή Ι.Κ.Ε. ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας ή αστικής εταιρίας
• Αγορά εταιρικών μερίδων και χρεογράφων γενικώς (μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια κ.λπ.).
• Αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενής κολύμβησης.
• Χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε
• Η ετήσια δαπάνη για δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον αυτά υπερβαίνουν ετησίως τα τριακόσια (300) ευρώ, εκτός από τις δωρεές προς το Δημόσιο, δήμους, Α.Ε.Ι., κ.λπ.
• Απόσβεση δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής. 

3. Πώς προσδιορίζεται το φορολογητέο εισόδημα του φορολογούμενου

Ο φορολογούμενος που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογείται για το δηλωθέν εισόδημά του, όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από το τεκμαρτό εισόδημα, όπως αυτό υπολογίζεται βάσει των αντικειμενικών δαπανών και των δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Στην περίπτωση αυτή (όπου, δηλαδή, το δηλωθέν εισόδημα του φορολογούμενου είναι υψηλότερο από το τεκμαρτό του εισόδημα), το τεκμαρτό εισόδημα δεν επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο προσδιορίζεται ο φόρος εισοδήματος του φορολογούμενου.

Στην περίπτωση κατά την οποία το τεκμαρτό εισόδημα του φορολογούμενου είναι υψηλότερο από το συνολικό εισόδημά του, στο φορολογητέο εισόδημα προστίθεται και φορολογείται η διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και πραγματικού εισοδήματος.

Αναλυτικότερα, η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος φορολογείται:

• σύμφωνα με την κλίμακα μισθωτών - συνταξιούχων (άρθρο 15 § 1), εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από μισθωτή εργασία ή/και συντάξεις ή εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του προκύπτει από μισθωτή εργασία και συντάξεις ή δεν υπάρχει εισόδημα από καμία κατηγορία ή
• σύμφωνα με την κλίμακα για κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα (άρθρο 29 § 1), εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από επιχειρηματική δραστηριότητα ή εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του δεν προκύπτει από μισθωτή εργασία και συντάξεις.
• με συντελεστή 13% (άρθρο 29 § 3), εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από ατομική αγροτική επιχείρηση ή εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του προκύπτει από ατομική αγροτική επιχείρηση
• σύμφωνα με την κλίμακα μισθωτών - συνταξιούχων (άρθρο 15 § 1), εφόσον ο φορολογούμενος είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο ανέργων του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ).

Σχετ. Άρθρο 34 του ΚΦΕ.

4. Πώς μπορεί να με βοηθήσει η "Ανάλωση κεφαλαίου";

Ο φορολογούμενος έχει τη δυνατότητα να καλύψει ή να περιορίσει τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος, εφόσον υφίστανται και αναγράφονται στη δήλωση χρηματικά ποσά που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό (εισοδήματα απαλλασσόμενα από το φόρο, ή ειδικώς φορολογηθέντα, χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων κ.λπ.). 

Η ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από το φόρο είναι ένας τρόπος με τον οποίο μπορεί να περιοριστεί η διαφορά αυτή.

Για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου προς ανάλωση ανά έτος, από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από το φόρο, τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, από τα χρηματικά ποσά που ορίζονται στις περιπτώσεις β', γ', δ', ε' και στ' της παραγράφου 2 του άρθρου 34 του Κ.Φ.Ε. (χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, εισαγωγή συναλλάγματος που δεν εκχωρείται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος, εφόσον δικαιολογείται η απόκτησή του στην αλλοδαπή, δάνεια, τα οποία έχουν ληφθεί και αποδεικνύονται με έγγραφα στοιχεία που φέρουν βέβαιη χρονολογία, δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών) και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται στα άρθρα 31 και 32, ανεξάρτητα αν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Η αφαίρεση των δαπανών, δηλαδή, πρέπει να γίνεται έστω και αν ο φορολογούμενος εξαιρείται από αυτά (π.χ. ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, αγορά επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ., ειδικά διασκευασμένου από πρόσωπο με κινητική αναπηρία άνω του 67%).

Αν δεν υπάρχουν δαπάνες με βάση το άρθρο 31 ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για άγαμο και πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ προκειμένου για συζύγους, το ποσό που πρέπει να εκπέσει προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσής τους και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριών χιλιάδων (3.000) και πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, αντίστοιχα.

Κάθε ποσό που καταβλήθηκε για την απόκτηση των εσόδων αυτών τα μειώνει και η διαφορά που προκύπτει λαμβάνεται υπόψη για την κάλυψη ή τον περιορισμό της συνολικής ετήσιας δαπάνης, εκτός αν τα ποσά αυτά έχουν ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκαν και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.

5. Βασικές Επισημάνσεις για την "Ανάλωση κεφαλαίου". Σχετ. Εγκ. ΠΟΛ. 1076/26-3-2015

• Στα -προς ανάλωση- κεφάλαια, δεν περιλαμβάνονται οι επιχορηγήσεις που λαμβάνει ο φορολογούμενος λόγω υπαγωγής σε αναπτυξιακό νόμο για πραγματοποίηση επενδύσεων.
• Τα έτη για τα οποία γίνεται επίκληση με σκοπό την ανάλωση θα πρέπει να είναι συνεχόμενα και να φθάνουν μέχρι το προηγούμενο του κρινόμενου έτους.
• Αν σε κάποιο έτος ο προσδιορισμός του εισοδήματος πραγματοποιηθεί με βάση την τεκμαρτή δαπάνη τότε θεωρείται ότι δεν απομένει κεφάλαιο προς επίκληση για το έτος αυτό (θεωρείται μηδενικό) και δεν επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών.
• Αν όμως σε κάποιο έτος προκύψει αρνητικό υπόλοιπο και υπάρχει απαλλαγή από τις αντικειμενικές δαπάνες των άρθρων 31 και 32 του Κ.Φ.Ε. τότε το έτος αυτό επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών.
• Δεν προβλέπεται χρονικός περιορισμός για την κάλυψη των δαπανών με ανάλωση κεφαλαίου, συνεπώς για την κάλυψη της διαφοράς μπορεί να γίνει επίκληση ανάλωσης κεφαλαίου οσωνδήποτε προηγούμενων ετών. Τα εκκαθαριστικά σημειώματα για φορολογικά έτη για τα οποία έχει συμπληρωθεί ο χρόνος παραγραφής αποτελούν πλήρη απόδειξη για τα αναγραφόμενα σε αυτά ποσά χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση λοιπών δικαιολογητικών. Τα δεδομένα φορολογικών δηλώσεων που δεν αναγράφονται στο εκκαθαριστικό λαμβάνονται υπ’ όψη μόνο μετά από διασταύρωση.
• Στην περίπτωση που φορολογούμενος επικαλείται κεφάλαια προηγούμενων φορολογικών ετών με σκοπό την ανάλωση και τελικά δεν χρησιμοποιηθούν ή χρησιμοποιηθεί ένα μέρος αυτών, θεωρούνται αδιάθετα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά ως κεφάλαια για κάλυψη προστιθέμενης διαφοράς τεκμηρίου.

6. Πώς επικαλούμαι "Ανάλωση κεφαλαίου";

Ο φορολογούμενος προκειμένου να επικαλεστεί ανάλωση κεφαλαίου για την κάλυψη της διαφοράς μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος, αρκεί να συμπληρώσει τους κωδικούς 787 – 788 του πίνακα 6 «Πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία – Ποσά που μειώνουν την ετήσια δαπάνη» του εντύπου Ε1. Για τη συμπλήρωση των κωδικών αυτών, προϋπόθεση αλλά και υποχρέωση του φορολογούμενου αποτελεί η σύνταξη του αναλυτικού πίνακα φορολογηθέντων και αναλωθέντων κεφαλαίων. Ο πίνακας αυτός φυλάσσεται για πιθανό μελλοντικό έλεγχο, σε περίπτωση ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης ή συνυποβάλλεται σε περίπτωση χειρόγραφης υποβολής. Σχετική και η απόφαση ΠΟΛ. 1088/2015 (άρθρο 5 § 20).

7. Η εφαρμογή του Forin.gr για την ανάλωση κεφαλαίου

Το Forin.gr, στοχεύοντας στην καλύτερη δυνατή προετοιμασία των χρηστών του για τη συμπλήρωση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, διαθέτει εντελώς ΔΩΡΕΑΝ, για ακόμη μία χρονιά, την επικαιροποιημένη εφαρμογή "Ανάλωση Κεφαλαίου".

Η εφαρμογή ενοποιεί και σας προσφέρει όλη την απαραίτητη πληροφορία που θα χρειαστείτε για να σχηματίσετε ορθά τον «Πίνακα Ανάλωσης Κεφαλαίου».

Αναλυτικά, η εφαρμογή "Ανάλωση Κεφαλαίου" του Forin.gr:   

• σας δίνει τη δυνατότητα να συμπληρώσετε και να εκτυπώσετε τον «Πίνακα Ανάλωσης Κεφαλαίου» και
• σας παρέχει αναλυτικές οδηγίες για τη συμπλήρωση κάθε κελιού του πίνακα ξεχωριστά.

Χρησιμοποιήστε την εφαρμογή πατώντας στον ακόλουθο σύνδεσμο:

Ανάλωση Κεφαλαίου

Προϋπόθεση για τη χρήση της εφαρμογής είναι η ΔΩΡΕΑΝ εγγραφή σας στο Forin.gr (Εγγραφείτε ΕΔΩ).

Σε περίπτωση που είστε ήδη εγγεγραμμένοι χρήστες του Forin.gr, συνδεθείτε στην ιστοσελίδα μας ΕΔΩ.

Διαβάστε περισσότερα εδώ για την εφαρμογή του Forin.gr για την ανάλωση κεφαλαίου.