Grant Thornton Φοροδοξίες, 03.06.2018

03 Ιουν 2018

Γνωρίζετε τι αλλάζει στο δίκαιο των εταιρειών…

• Καταργείται η έκδοση ανωνύμων μετοχών, ενώ οι ήδη εκδοθείσες ονομαστικοποιούνται υποχρεωτικά μέχρι την 1.1.2020. Η παραπάνω ρύθμιση στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην διευκόλυνση του εντοπισμού των πραγματικών δικαιούχων των μετοχών και ως εκ τούτου στην αντιμετώπιση, ιδίως, του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Ήδη στο νέο έντυπο Ε3 των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για το έτος 2017, προβλέπεται νέο πεδίο στο οποίο αναφέρονται τα στοιχεία μετόχων εισηγμένων και μη εταιρειών.
• Η εκτίμηση των εισφορών σε είδος κατά τη σύσταση ανώνυμης εταιρείας ή την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου, θα πραγματοποιείται πλέον αποκλειστικά από δύο ορκωτούς ελεγκτές ή ελεγκτική εταιρεία και όχι από μέλη της δημόσιας εποπτεύουσας Αρχής (του Υπουργείου Ανάπτυξης ή της αρμόδιας Περιφέρειας, κατά περίπτωση), όπως ίσχυε μέχρι σήμερα. Η παραπάνω τροποποίηση εντάσσεται στο πλαίσιο μιας σειράς ενεργειών του πρόσφατου νομοσχεδίου, που αποσκοπούν στην κατάργηση της κρατικής εποπτείας επί των ανωνύμων εταιρειών.
• Αποσαφηνίζονται τα ποσά κερδών, τα οποία μπορούν να διανεμηθούν από την ανώνυμη εταιρεία. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, με την σχετική ρύθμιση θα είναι πλέον βέβαιο ότι πρόκειται για ποσά που συνιστούν πραγματικά κέρδη και όχι για παράδειγμα υπεραξίες που προκύπτουν από αποτιμήσεις.
• Θεσπίζεται μονομελές διοικητικό συμβούλιο για τις μικρές και πολύ μικρές ανώνυμες εταιρείες. Έως και σήμερα, απαγορευόταν το διοικητικό συμβούλιο να έχει λιγότερα από τρία μέλη, ανεξαρτήτως μεγέθους επιχείρησης.
• Διευκρινίζεται ότι η κεφαλαιοποίηση ληξιπροθέσμων χρεών από την εταιρεία προς τον μέτοχο θα πρέπει να συνοδεύεται από βεβαίωση ορκωτού ελεγκτή ή ελεγκτικής εταιρείας ότι το χρέος αυτό είναι, όπως προκύπτει από τα βιβλία της εταιρείας, υπαρκτό και ληξιπρόθεσμο και δεν εξαρτάται από αίρεση. Σε περίπτωση μη ληξιπρόθεσμου χρέους, απαιτείται αποτίμηση από ορκωτό ελεγκτή ή ελεγκτική εταιρεία. Σημειωτέον ότι, έως και σήμερα, τέτοιος συμψηφισμός καταρχήν γινόταν δεκτός από την Διοίκηση, δίχως αποτίμηση του χρέους.
• Επιτρέπεται η αυτούσια (σε είδος) διανομή του προϊόντος της εκκαθάρισης στους μετόχους. Με τη ρύθμιση αυτή, διευκολύνεται σημαντικά ο τρόπος διενέργειας της εκκαθάρισης και ως εκ τούτου η περάτωση του νομικού προσώπου. Επισημαίνεται ότι μέχρι σήμερα, η Διοίκηση ακολουθεί την υπ’ αριθμ. 288/2005 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία κατά την εκκαθάριση Α.Ε. δεν είναι δυνατή η επιστροφή είδους στους μετόχους, ούτε κατόπιν εγκρίσεως από τη γενική συνέλευση, αλλά πρέπει να γίνει υποχρεωτικά ρευστοποίηση της εταιρικής περιουσίας.
• Προβλέπεται ρητά στο νόμο η ολική ή μερική μείωση του μετοχικού κεφαλαίου ανώνυμης εταιρείας με καταβολή σε είδος στους μετόχους της. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να διενεργείται προηγούμενη αποτίμηση της αξίας των επιστρεφόμενων στους μετόχους περιουσιακών στοιχείων, από ορκωτούς ελεγκτές. Στην πραγματικότητα, η ρύθμιση αυτή ενσωματώνει στο νόμο την ήδη χρησιμοποιούμενη πρακτική, καθώς η Διοίκηση έως και σήμερα ακολουθεί την υπ’ αριθμόν 167/2012 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία επιτρέπει τη μείωση μετοχικού κεφαλαίου σε είδος, υπό προϋποθέσεις, και με υποχρεωτική την διενέργεια προηγούμενης αποτίμησης.
• Με ρύθμιση του νομοσχεδίου για τις ανώνυμες εταιρείες επιτρέπεται η διανομή των κερδών σε είδος, δυνατότητα η οποία με το υφιστάμενο καθεστώς αμφισβητείται. Ο λόγος είναι ότι στον νόμο των ανωνύμων εταιρειών, ρητή αναφορά σχετικά με την διανομή κερδών, γίνεται μόνο στην καταβολή μερισμάτων και τόκων από μετοχές.
• Προβλέπονται αυστηρές ποινικές κυρώσεις για τα μέλη Διοικητικού Συμβουλίου ανώνυμης εταιρείας και τους ορκωτούς ελεγκτές, με χρηματικές ποινές που φτάνουν μέχρι και 100.000 ευρώ για μέλη ΔΣ ή 50.000 ευρώ για ορκωτούς ελεγκτές. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρείται να αντισταθμιστεί η κατάργηση της κρατικής εποπτείας με την επίταση της ευθύνης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και των ελεγκτών της ανώνυμης εταιρείας, χάριν προστασίας κυρίως των μετόχων μειοψηφίας και των τρίτων συναλλασσόμενων με την ανώνυμη εταιρεία.
• Μετά την λύση της εταιρείας, εισάγεται δυνατότητα να παραλειφθεί η διαδικασία εκκαθάρισης και να γίνει απευθείας διαγραφή από το ΓΕΜΗ, αν η εταιρεία δεν διαθέτει ενεργητικό, ενώ εισάγονται και άλλα μέτρα για την επιτάχυνση των εκκαθαρίσεων.
• Επιτρέπεται πλέον η χορήγηση δανείων και πιστώσεων σε συνδεδεμένα μέρη, με άδεια του Διοικητικού Συμβουλίου ή της γενικής συνέλευσης των μετόχων. Έως και σήμερα, καταρχήν απαγορευόταν τελείως η χορήγηση από την ανώνυμη εταιρεία, δανείων και πιστώσεων προς τέτοια μέρη (πχ μέλη διοικητικού συμβουλίου, μετόχους κλπ), ενώ η ακυρότητα δεν θεραπευόταν ούτε και με ειδική άδεια της γενικής συνέλευσης. Από την απόλυτη ακυρότητα εξαιρούνταν μόνο τα δάνεια και οι πιστώσεις που συνάπτονταν μεταξύ (ή παρέχονταν υπέρ) νομικών προσώπων που υπόκειντο σε ενοποίηση μεταξύ τους.
• Τροποποιήθηκε, με νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα, η νομοθεσία που διέπει τις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ν. 4541/2018). Με την παραπάνω τροποποίηση καθίσταται πλέον σαφές ότι η ΕΠΕ ως κεφαλαιουχική εταιρεία πρέπει να διαθέτει οπωσδήποτε κεφάλαιο. Ορίζεται, επίσης, ελάχιστη ονομαστική αξία 1 ευρώ για κάθε εταιρικό μερίδιο στις ΕΠΕ. Σημαντικές τροποποιήσεις επιφέρει επίσης ο παραπάνω νόμος στον τρόπο σχηματισμού της επωνυμίας μίας ΕΠΕ. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η επωνυμία δεν είναι πλέον υποχρεωτικό να σχηματίζεται από τα ονόματα των εταίρων ή από το αντικείμενο της επιχείρησης, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά ότι μπορεί να σχηματισθεί και από άλλες ενδείξεις («φανταστική» επωνυμία). Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να μη χρησιμοποιείται επωνυμία που μπορεί να παραπλανήσει το κοινό όσον αφορά στην πραγματική ταυτότητα του επιχειρηματία, το είδος και την έκταση της επιχείρησής του ή τις σχέσεις του με τρίτους.
• Εξακολουθεί να ισχύει για τις ΕΠΕ ότι το σύνολο των καθαρών κερδών διανέμονται υποχρεωτικά στους εταίρους μετά την αφαίρεση του τακτικού αποθεματικού, εκτός αν υπάρχει ειδική πρόβλεψη στο καταστατικό. Η ρύθμιση αυτή μπορεί να έχει σημαντικές επιπλοκές και για την οφειλή εισφορών των εταίρων υπέρ του ΕΦΚΑ.