Grant Thornton Φοροδοξίες, 16.09.2018

16 Σεπ 2018

Γνωρίζετε ότι:

• Δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως φορολογικός κάτοικος Ελλάδος το πρόσωπο που μόνο κατέχει ακίνητο στην Ελλάδα ή διατηρεί στην Ελλάδα τραπεζικούς λογαριασμούς ή συμμετέχει στο κεφάλαιο ή στη διοίκηση ημεδαπών εταιρειών στην Ελλάδα. Εφόσον προσκομισθούν δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν ότι ο φορολογούμενος διαμένει σε μόνιμη και σταθερή βάση στην αλλοδαπή (π.χ. μισθωτήριο συμφωνητικό κατοικίας) και πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας τότε πρέπει να θεωρηθεί φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής (ΔΕΔ Θεσ/νίκης 1445/2018).
• Σε φόρο υπεραξίας 15% και εισφορά αλληλεγγύης έως 10% υπόκεινται οι κάτοικοι Ελλάδος, φυσικά πρόσωπα, για υπεραξία που αποκτούν από μεταβίβαση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων. Αναφορικά με τους κατοίκους εξωτερικού ισχύουν καταρχήν οι ίδιες φορολογικές υποχρεώσεις, εφόσον οι μετοχές ή μερίδια που μεταβιβάζονται αφορούν ελληνική εταιρεία. Για κατοίκους χώρας με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) ισχύει απαλλαγή από τον φόρο υπεραξίας, εφόσον προσκομιστεί πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας.
• Σε εισφορά αλληλεγγύης (έως 10%) υπόκεινται κάτοικοι αλλοδαπής για την υπεραξία που αποκτούν από μεταβίβαση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ελληνικής εταιρείας, ακόμα και εάν είναι φορολογικοί κάτοικοι χώρας με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει ΣΑΔΦ.  Kατ’ εξαίρεση, εάν τα παραπάνω φυσικά πρόσωπα δεν έχουν υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης από άλλη αιτία (π.χ. εισόδημα από μίσθωση ακινήτων ή τόκους καταθέσεων), δεν υποβάλλουν δήλωση μόνο για τον λόγο της πώλησης των μετοχών ή μεριδίων και συνεπώς δεν υπόκεινται ούτε σε εισφορά αλληλεγγύης.
• Οι ισχύουσες ΣΑΔΦ που έχει συνάψει η Ελλάδα δεν καλύπτουν την ειδική εισφορά αλληλεγγύης αφού δεν εμπίπτει στην κατηγορία των «όμοιων με το φόρο εισοδήματος ή ουσιωδώς παρόμοιας φύσης φόρων» (ΝΣΚ 13/2018). Επίσης, έχει κριθεί ότι η ειδική εισφορά αλληλεγγύης δεν αποτελεί φόρο επί του εισοδήματος. Η εισφορά αλληλεγγύης ναι μεν συνιστά φόρο, δεν έχει όμως ως αντικείμενο τα εισοδήματα επί των οποίων επιβλήθηκε, δηλαδή δεν αποτελεί φόρο επί του εισοδήματος, αλλά τα εισοδήματα αυτά θεωρήθηκαν, κατά την εκτίμηση του νομοθέτη, ως τα πλέον ασφαλή στοιχεία διαγνώσεως της φοροδοτικής ικανότητας, στην οποία απέβλεψε (ΝΣΚ 130/2017).
• Tο πραγματικό αντίτιμο που αναγράφεται στη σύμβαση μεταβίβασης και όχι η αντικειμενική αξία του ακινήτου, λαμβάνεται υπόψη ως έσοδο από τέτοια πώληση, προκειμένου για τον προσδιορισμό των φορολογητέων αποτελεσμάτων οικοδομικής επιχείρησης (ΔΕΑΦ Β 1083058 ΕΞ 2015/18.6.2015 έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών).  Διευκρινίζεται ότι τούτο ισχύει για τα έσοδα από την πώληση των οικοδομών μετά την 1.1.2014, των οποίων η άδεια κατασκευής εκδόθηκε μετά την 1.1.2006. 
• Υπόκειται σε ΦΠΑ η περιέλευση στους εταίρους/μετόχους οικοδομικής εταιρείας της κυριότητας νεόδμητων ακινήτων (ολοκληρωμένων ή ημιτελών) λόγω λύσης της εταιρείας. Τούτο προκύπτει από τις διατάξεις του κώδικα Φ.Π.Α, σύμφωνα με τις οποίες θεωρείται αυτοπαράδοση και άρα υπόκειται σε Φ.Π.Α η ανάληψη μερίδας σε αγαθά από εταίρο /μέτοχο σε περίπτωση διακοπής των εργασιών ή λύσης της εταιρείας.
• Δεν επιβαρύνεται με Φ.Π.Α η μεταβίβαση αγαθών επιχείρησης ως συνόλου, κλάδου ή μέρους της από οποιαδήποτε αιτία (επαχθή ή χαριστική) ή με τη μορφή εισφοράς σε υφιστάμενο ή συνιστώμενο νομικό πρόσωπο. Στην περίπτωση αυτή το πρόσωπο αυτό που αποκτάτα αγαθά θεωρείται ότι υπεισέρχεται ως διάδοχος στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του προσώπου που μεταβιβάζει. Σημειώνεται ότι οι παραπάνω πράξεις απαλλάσσονται και από τέλη χαρτοσήμου, αλλά υπόκεινται κατ’ αρχήν σε Φόρο Συγκέντρωσης Κεφαλαίου.
• Διενεργείται παρακράτηση φόρου 20% από τον εκδοτικό οίκο με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης στα ποσά δικαιωμάτων που εισπράττουν συγγραφείς - καθηγητές, που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και η εκμετάλλευση των βιβλίων τους  έχει ανατεθεί σε εκδοτικούς οίκους. Το ίδιο ισχύει ακόμη και αν το πρόσωπο έχει πραγματοποιήσει έναρξη εργασιών για άλλη δραστηριότητα. Σε περίπτωση που τα εισοδήματα αυτά από δικαιώματα προέρχονται από την αλλοδαπή, ο φόρος 20% επιβάλλεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος που θα υποβάλλει ο δικαιούχος.
• Οι  «αυτοεκδότες» συγγραφείς, που συγγράφουν, τυπώνουν και εκδίδουν οι ίδιοι τα βιβλία τους φορολογούνται επί των ακαθαρίστων εσόδων τους χωρίς να αναγνωρίζεται καμία δαπάνη εφόσον δεν είναι υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων (δημόσιοι υπάλληλοι, καθηγητές πανεπιστημίων, κ.λπ). Δηλαδή, στις περιπτώσεις που ένας συγγραφέας, ο οποίος είναι δημόσιος υπάλληλος που έχει απαλλαγεί από την τήρηση βιβλίων, συγγράφει, τυπώνει, εκδίδει και πουλάει μόνος του τα βιβλία του (αυτοεκδότης), τότε αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και φορολογείται στο σύνολό του με την κλίμακα (ΔΕΔ Αθήνας 3255/2018).