Α.ΚΙ.Ο.Ε. Θέσεις για την ΑΑΔΕ και το φοροελεγκτικό μηχανισμό

ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ Α.ΚΙ.Ο.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ Α.Α.Δ.Ε. ΚΑΙ ΤΟ ΦΟΡΟΛΕΓΚΤΙΚΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ

Όπως μας προβάλλει στη σελίδα της η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) όραμά της είναι «να θεμελιώσει σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες και να εξελιχθεί σε έναν πρότυπο οργανισμό διασφάλισης των δημοσίων εσόδων της χώρας». 

Επειδή όμως η Α.Α.Δ.Ε. απέχει ακόμη πολύ από το να υλοποιήσει το όραμα αυτό η παράταξη της Α.ΚΙ.Ο.Ε. έχει πολύ συγκεκριμένες θέσεις και προτάσεις με σκοπό να βοηθήσει την Α.Α.Δ.Ε. να το προσεγγίσει. Θέσεις που αποκρυσταλλώνουν την εμπειρία τόσο των συναδέλφων οικονομολόγων που υπηρετούν στην Α.Α.Δ.Ε. όσο και των συναδέλφων που συναλλάσσονται καθημερινά με αυτήν.

• Ηλεκτρονικοποίηση συναλλαγών και ενασχόληση των εφοριακών με τον έλεγχο. Παρά την πρόοδο στο κομμάτι της ηλεκτρονικοποίησης των συναλλαγών οι συνάδελφοι λογιστές γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η «καθημερινή επίσκεψη» στην τοπική εφορία είναι αναπόφευκτη. Σχεδόν όλες οι μεταβολές στο μητρώο, αρκετά μεγάλο μέρος της συναλλαγής στο Εισόδημα και στο Φ.Π.Α. καθώς και δεκάδες προβλήματα όσον αφορά τις ρυθμίσεις παλιές και νέες , και τους συμψηφισμούς στο τμήμα εσόδων είναι μόνο ορισμένοι λόγοι που αναγκάζουν τους συναδέλφους και τους πολίτες να δαπανούν εργατοώρες σε μετακινήσεις και ουρές αναμονής στις εφορίες. Πέρα όμως από τις «χαμένες εργατοώρες» η συναλλαγή συνεχίζει να απασχολεί το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού των εφοριών ενώ αυτό θα έπρεπε να ασκεί ελεγκτικά καθήκοντα. 
• Στόχευση στη μεγάλη φοροδιαφυγή. Θέση μας είναι ότι υπάρχει «προνομιακή σχέση» ορισμένων κλάδων και προσώπων με τη μεγάλη φοροδιαφυγή και είναι έννομη και ηθική υποχρέωση του φοροελεγκτικού μηχανισμού να στραφεί σε αυτές τις κατηγορίες και να τις ελέγξει αποτελεσματικά. Τέτοιες περιπτώσεις είναι οι υπεράκτιες εταιρείες (off-shore), όμιλοι επιχειρήσεων με παγκόσμια παρουσία και μεταφορά κερδών σε φορολογικούς παραδείσους, λίστες με εμβάσματα και τραπεζικές κινήσεις όπου εισπράχθηκαν ελάχιστα, «διάσημοι» όπως καλλιτέχνες, μεγαλοδικηγόροι, μεγαλογιατροί, αθλητές, εκδότες ΜΜΕ και πολλοί άλλοι. Η στόχευση σε αυτές τις κατηγορίες και η εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών προσδιορισμού του εισοδήματός τους θα δώσει το σωστό μήνυμα στην κοινωνία ότι επιτέλους ο μηχανισμός ασχολείται με τη φοροδιαφυγή ουσίας, έτσι ώστε να απαιτεί μετά και από κάθε μικροεπαγγελματία να είναι συνεπής στις φορολογικές του υποχρεώσεις. 
• Αλλαγή της φιλοσοφίας διεξαγωγής του προληπτικού ελέγχου.  Από το σύνολο των προληπτικών ελέγχων που διενεργείται Πανελλαδικά η συντριπτική τους πλειοψηφία αφορά μικροεπαγγελματίες, συνήθως στο χώρο της εστίασης, χωρίς κανένα σχεδιασμό για περιπτώσεις τρανταχτής φοροδιαφυγής που απαιτούν μία συστηματικότερη προσπάθεια. Κυκλώματα που διενεργούν μεγάλη φοροδιαφυγή όπως παράνομα φορτία με καπνικά είδη, με καύσιμα, βυτία ελαιολάδου , εκμισθωτές πολυτελών κατοικιών χωρίς να τις έχει δηλώσει στο μητρώο ακινήτων κτλ. συνεχίζουν να «κάνουν τη δουλειά τους» κάτω από τη μύτη των ελεγκτών. Είναι σαφές ότι η διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε. πρέπει ν’ αλλάξει φιλοσοφία και να εστιάσει στο λιγότεροι αλλά ουσιαστικότεροι έλεγχοι. Να αξιοποιήσει πληροφορίες από άλλες υπηρεσίες, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με άλλα  λόγια να εκσυγχρονίσει τον τρόπο δουλειάς της. Το όφελος από μία τέτοια αλλαγή θα είναι ουσιαστικό όχι μόνο στο να «χτυπηθούν» μεγάλα κυκλώματα φοροδιαφυγής αλλά να περάσει το μήνυμα της φορολογικής συμμόρφωσης στην κοινωνία. 
• Διαφανείς διαδικασίες τόσο στα κριτήρια επιλογής των υποθέσεων ελέγχου όσο και στη χρέωσή τους. Θα πρέπει η διοίκηση της Α.Α.Δ.Ε. να επικοινωνήσει και να αποδείξει στο φορέα μας το Οικονομικό Επιμελητήριο και κατ’ επέκταση στην κοινωνία ότι οι υποθέσεις ελέγχου  και η ανάθεσή τους στους ελεγκτές στις κατά τόπους υπηρεσίες πραγματοποιείται με διαφανή και αντικειμενικά κριτήρια στην επιλογή των προς έλεγχο υποθέσεων.  Είναι απόλυτα σαφές ότι τόσο η επιλογή των υποθέσεων όσο και η μετέπειτα χρέωσή τους σε συγκεκριμένο ελεγκτή πρέπει να διέπεται από διαφάνεια και τυχαιότητα ώστε να μην υπάρχουν υπόνοιες ότι σε άλλους «πέφτει βαρύς ο πέλεκυς» και άλλοι τη «βγάζουν στα μαλακά». Σίγουρα το να κάνει τη χρέωση ο κατά τόπους προϊστάμενος ανάλογα τις μεροληψίες και τις συμπάθειές του δεν είναι μία αντικειμενική και διάφανη διαδικασία.  Οι εντολές θα πρέπει να ανατίθενται με τυχαίο και διαφανή τρόπο σε όλα τα επίπεδα, με πρόβλεψη σχέσης μοριοδότησης υπόθεσης, γνωστικού επιπέδου και εμπειρίας του ελεγκτή. Σημαντικό είναι ακόμη να θεσπιστεί ένα ποσοστό επανελέγχου των υποθέσεων αυτών π.χ. ένα 5% το οποίο όπως είναι ευνόητο θα γίνεται από υπαλλήλους άλλων υπηρεσιών για να μην υπάρχει το στοιχείο της προσωπικής γνωριμίας. Θα μπορούσε ακόμη να χορηγείται ο φάκελος της υπόθεσης επανελέγχου σε φωτοαντίγραφα με καλυμμένα τα στοιχεία των εμπλεκομένων – ελεγκτή, προϊσταμένων , ελεγχόμενου κτλ. - ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα συνεννόησης του ελεγκτή επανελέγχου με τον αρχικό ελεγκτή.
• Διαφανείς και αντικειμενικές διαδικασίες στην επιλογή των ατόμων που στελεχώνουν τις θέσεις ευθύνης. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια αλλά υπάρχουν ακόμη σκοτεινά σημεία που πρέπει να διορθωθούν. Ειδικότερα οι υπάλληλοι της Α.Α.Δ.Ε. επιλέγονται σε θέσεις ευθύνης με βάση μία πολυπαραμετρική διαδικασία κατά την οποία προσμετρούνται τόσο τα τυπικά εκπαιδευτικά και επαγγελματικά προσόντα όσο και ορθά οι εκθέσεις αξιολόγησης και η συνέντευξη. Ωστόσο στο κομμάτι της συνέντευξης δεν τηρούνται πρακτικά με αποτέλεσμα κάποιος που αμφισβητεί τη βαθμολογία που έλαβε να μην έχει τεκμήρια για να στηρίξει τυχόν ένστασή του. Είναι λοιπόν εύκολα αντιληπτό ότι στο κομμάτι αυτό μπορεί να κατευθυνθεί η τελική επιλογή στον «επιθυμητό υποψήφιο» χωρίς να μπορεί να ελεγχθεί αυτό. 
• Συστηματική και ποιοτική εκπαίδευση των εφοριακών με ενίσχυση της φορολογικής τους ακαδημίας. Πολύ ορθά οι νεοδιοριζόμενοι εφοριακοί θα περνούν από πρόγραμμα εκπαίδευσης της φορολογικής τους ακαδημίας προτού ακόμη εργαστούν στις Δ.Ο.Υ. ώστε να μάθουν «σωστά» τις διατάξεις των φορολογικών αντικειμένων και να μην βασίζονται απλά «στη γνώση του παλιού» που κάνει το ίδιο αντικείμενο. Ακόμη όμως περισσότερο αναγκαίο είναι να ενημερώνονται και να εκπαιδεύονται συχνά για τις αλλαγές που γίνονται προκειμένου όχι μόνο να είναι επαρκείς στα καθήκοντά τους αλλά να βοηθούν και τους συναδέλφους λογιστές και τους πολίτες στην εκπλήρωση των υποχρεώσουν τους. Στο κομμάτι αυτό όπως αναφέραμε και σε προηγούμενη ανακοίνωσή μας είναι απολύτως σαφές  ότι δεν είναι δυνατόν η εκπαίδευση των εφοριακών να ανατίθεται σε ελεγκτικές εταιρείες. Δεν μπορούμε να ανεκτούμε οι ίδιες εταιρείες από τη μια να υπογράφουν τα προσαρτήματα των οικονομικών καταστάσεων, από την άλλη μέσω των θυγατρικών τους να τηρούν βιβλία και λογιστικές καταστάσεις και επιπλέον να αναλαμβάνουν και την εκπαίδευση των εφοριακών ελεγκτών αποκτώντας έτσι μία προνομιακή πρόσβαση στο φοροελεγκτικό μηχανισμό. 

Υπάρχουν σίγουρα πολλά που πρέπει να γίνουν για να αποτελέσει η Α.Α.Δ.Ε. «έναν πρότυπο οργανισμό διασφάλισης των δημοσίων εσόδων της χώρας». Όπως σε όλα τα θέματα η λύση είναι κύρια θέμα πολιτικής βούλησης και οργάνωσης  και λιγότερο θέμα πόρων. Εμείς ως παράταξη πιστεύουμε ότι ο φορέας μας, το οικονομικό επιμελητήριο, πρέπει να επιδιώκει τη βελτίωση του φοροελεγκτικού μηχανισμού και να επισημαίνει σε κάθε ευκαιρία την ανάγκη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματα και τις παθογένειές του.

Η Συντονιστική Επιτροπή της  Α.ΚΙ.Ο.Ε.