Υπουργείο Οικονομικών Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής

Υπουργείο Οικονομικών

Τετάρτη, 18 Μαΐου 2022

Δελτίο Τύπου

Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Το υπό συζήτηση Σχέδιο Νόμου συνιστά μία πραγματική μεταρρύθμιση, ενταγμένη στο Εθνικό Σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Σημαντική μεταρρύθμιση για την τόνωση της υγιούς επιχειρηματικότητας, την επίτευξη διατηρήσιμης ανάπτυξης, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την τόνωση της κοινωνικής συνοχής.

Μεταρρύθμιση που έρχεται να προστεθεί στη μακρά λίστα μέτρων φορολογικής πολιτικής που έχει λάβει η σημερινή Κυβέρνηση, στην κατεύθυνση ενθάρρυνσης και τόνωσης της επιχειρηματικότητας, μεταξύ άλλων, μέσα από μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών και θέσπιση κινήτρων για την ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων, την προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης (R&D), την προσέλκυση επενδυτών και φορολογικών κατοίκων εξωτερικού.

Μέτρα που ενθαρρύνουν τη δημιουργία νέου πλούτου, μέσα από την αύξηση της απασχόλησης και των επενδύσεων, ο οποίος στη συνέχεια θα ανακατανέμεται – με όρους δικαιοσύνης – στην κοινωνία.

Προς τη κατεύθυνση αυτή, το Νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα:

• Εισάγει τον θεσμό της συνεργασίας των επιχειρήσεων.
• Βελτιώνει διατάξεις φορολογικών κινήτρων προηγούμενων αναπτυξιακών νόμων.
• Ενισχύει την αγροτική οικονομία και προωθεί τη συνεργασία φυσικών προσώπων, κατά κύριο επάγγελμα αγροτών.

Στο πλαίσιο αυτό, παρέχεται σημαντική έκπτωση φόρου εισοδήματος, ύψους 30% για 9 χρόνια στη νέα εταιρική σχέση που θα προκύψει από τη συνεργασία ατομικών, πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, που ανέρχεται στο 50% για τους αγρότες.

Έκπτωση που θα μειώσει σημαντικά τον πραγματικό, αποτελεσματικό φορολογικό συντελεστή για τις εν λόγω επιχειρήσεις, για τις οποίες η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει ήδη μειώσει τον ονομαστικό φορολογικό συντελεστή στο 22%, από 29% που ήταν πριν από 3 χρόνια.

Έτσι, στηρίζεται και προάγεται η ανάπτυξη των επιχειρήσεων, ενισχύεται η ανθεκτικότητα και η ανταγωνιστικότητά τους, ενθαρρύνονται οι συνέργειες σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, με δυνητικά πολλαπλασιαστικό όφελος για τα δημόσια έσοδα και την απασχόληση.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Βασική επιδίωξη του Νομοσχεδίου είναι η αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας και, κατ’ επέκταση, η μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας.

Η μεγέθυνση αυτή, ωστόσο, έχει ως μία ουσιαστική προϋπόθεση την προηγούμενη μεγέθυνση των ελληνικών επιχειρήσεων.

Η θέσπιση των προτεινόμενων κινήτρων εκκινεί από τη διαπίστωση ότι το μέσο μέγεθος της ελληνικής μικρής και μεσαίας επιχείρησης, με μέσο τζίρο κάτω από 10 εκατ. ευρώ, είναι μικρότερο από το μέσο μέγεθος της αντίστοιχης ευρωπαϊκής μικρής και μεσαίας επιχείρησης, γεγονός που συνιστά τροχοπέδη για την αύξηση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.

Μόνο με την παροχή κινήτρων για μεγαλύτερες επιχειρήσεις μπορεί να διευρυνθεί ο επενδυτικός χώρος της ελληνικής οικονομίας και, εν τέλει, να αλλάξει άρδην η δομή και η διάρθρωσή της.

Η θέσπιση κινήτρων δεν αποτελεί εύκολη άσκηση.

Θα πρέπει να ισορροπήσουμε δύο δυνάμεις, οι οποίες μπορούν να αποδειχθούν αμοιβαίως αντικρουόμενες.

Από τη μία πλευρά, τη στήριξη μικρών επιχειρήσεων και την προώθηση της επιχειρηματικότητας.

Και από την άλλη, τη διασφάλιση ότι δεν υπάρχει κίνδυνος να τεθούν ορισμένες επιχειρήσεις σε πλεονεκτική θέση έναντι των ανταγωνιστών τους, στρεβλώνοντας τον ανταγωνισμό.

Επιτρέψτε μου, πριν αναφερθώ στο περιεχόμενο του Νομοσχεδίου, να σας παραθέσω ορισμένα στατιστικά στοιχεία για τις επιδόσεις της Ελλάδας σε σχέση με την Ευρώπη, σε θέματα απασχόλησης και ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων.

Για το τελευταίο διαθέσιμο έτος, το 2019, στην Ελλάδα:

• Το ποσοστό μικρών επιχειρήσεων (έως 9 υπαλλήλους) ως προς τον συνολικό αριθμό των επιχειρήσεων ανέρχεται σε 94,4%, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 93%.
• Το 44% του εργατικού δυναμικού των επιχειρήσεων απασχολείται σε μικρές επιχειρήσεις, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 29%.
• Το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων στο σύνολο της απασχόλησης ανέρχεται σε 28%, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 13%.

Δεδομένου, λοιπόν, του μικρού μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων, δεν αξιοποιούνταν – έως σήμερα –, στον επιθυμητό βαθμό, οικονομίες κλίμακας και σύγχρονες τεχνολογίες, ενώ η πρόσβαση σε χρηματοδότηση είναι σχετικά περιορισμένη, λόγω αυστηρών τραπεζικών κριτηρίων.

Ενδεικτικά, μόνο το 13,5% της συνολικής χρηματοδότησης διοχετεύθηκε σε αυτοαπασχολούμενους και ατομικές επιχειρήσεις.

Είναι γνωστό, επίσης, ότι η παραγωγικότητα έχει θετική συσχέτιση με το μέγεθος των επιχειρήσεων.

Πράγματι, τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat, για το 2019, είναι ενδεικτικά του προβλήματος:

• Η συνολική παραγωγικότητα της εργασίας στις ελληνικές επιχειρήσεις είναι στην προτελευταία θέση των κρατών-μελών, ενώ
• στη συνολική παραγωγικότητα της εργασίας σε επιχειρήσεις με λιγότερο από 10 υπαλλήλους, έχουμε τη χαμηλότερη πανευρωπαϊκή επίδοση.

Καθίσταται, συνεπώς, απαραίτητη η δημιουργία ενός σύγχρονου και σταθερού θεσμικού πλαισίου που προωθεί και δίνει ουσιαστικά κίνητρα στους μετασχηματισμούς και τις συνεργασίες των επιχειρήσεων, οι οποίες, με τη σειρά τους, θα γίνουν περισσότερο εξωστρεφείς, θα βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους, θα μειώσουν τα κόστη παραγωγής και πωλήσεων, θα προσελκύσουν επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης ανθρώπινου κεφαλαίου και θα διευρύνουν τις χρηματοδοτικές προοπτικές τους, μέσω τραπεζών, αναπτυξιακού νόμου, ΕΣΠΑ, και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Με αυτόν τον τρόπο, αξιοποιούνται οικονομίες κλίμακας, ενισχύεται ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ μέσω των επενδύσεων και της απασχόλησης και ελαχιστοποιούνται οι περιπτώσεις «νηπιακής θνησιμότητας».

Παράλληλα, αναμένεται να περιοριστεί το πρόβλημα της φοροδιαφυγής και αδήλωτης εργασίας μακροπρόθεσμα, το οποίο δημιουργεί σήμερα συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού.

Με βάση μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (VAT Gap Study, 2021), παρά τη σημαντική μείωση του κενού ΦΠΑ στη χώρα μας, το οποίο ανήλθε στο 25,8% το 2019 από 29% το 2018, το κενό ΦΠΑ εξακολουθεί να είναι ένα από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη φορολογητέα βάση και τα φορολογικά έσοδα.

Το παρόν νομοσχέδιο και τα σχετικά κίνητρα θα ισχυροποιήσουν τη μειωτική τάση του κενού ΦΠΑ, αφενός ενισχύοντας τη φορολογική συμμόρφωση και, αφετέρου, απλοποιώντας το θεσμικό πλαίσιο από την πλευρά της φορολογικής πολιτικής.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Το νέο σχέδιο νόμου ενσωματώνει συστηματικά, με πληρότητα και σαφήνεια, φορολογικά κίνητρα που θα διευκολύνουν τις συγχωνεύσεις, τους πάσης φύσεως εταιρικούς μετασχηματισμούς και συνεργασίες των ελληνικών επιχειρήσεων, σε πλήρη αρμονία με τον υφιστάμενο εταιρικό νόμο για τους εταιρικούς μετασχηματισμούς.

Τα βασικά φορολογικά κίνητρα του σχεδίου νόμου είναι τα εξής:

• Απαλλαγή για 9 έτη κατά 30% από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των κερδών, υπό την προϋπόθεση ενός ελάχιστου αθροιστικά κύκλου εργασιών, στις περιπτώσεις μετασχηματισμού επιχειρήσεων, συνεργασίας προσώπων, μετατροπής ή συνένωσης ατομικών επιχειρήσεων.
• Στην περίπτωση μετασχηματισμού επιχειρήσεων ή εισφοράς ατομικής επιχείρησης, το φορολογικό όφελος από την απαλλαγή μπορεί να ανέλθει συνολικά έως του ποσού των 500.000 ευρώ.
• Στην περίπτωση της συνεργασίας προσώπων, το φορολογικό όφελος από την απαλλαγή μπορεί να ανέλθει συνολικά έως του ποσού των 125.000 ευρώ για καθένα από τα συνεργαζόμενα πρόσωπα.
• Παροχή της δυνατότητας μεταφοράς των ζημιών των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων στον ισολογισμό της νέας επιχείρησης και δυνατότητα φορολογικού συμψηφισμού αυτών με τα κέρδη της νέας επιχείρησης, είτε της τρέχουσας είτε επόμενων χρήσεων, υπό την προϋπόθεση ότι ο κύκλος εργασιών της νέας επιχείρησης είναι ίσος ή μεγαλύτερος του ποσού των 450.000 ευρώ.
• Απαλλαγή από την καταβολή φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίου ως προς τις σχετικές συμβάσεις μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων.
• Αναγνώριση έκπτωσης των δαπανών που πραγματοποιούνται για την απόκτηση τίτλων στην περίπτωση εξαγοράς επιχείρησης.
• Πρόβλεψη για δυνατότητα μεταβίβασης των διοικητικών αδειών κάθε είδους, συμπεριλαμβανομένων των προσωποπαγών αδειών, στην περίπτωση μετασχηματισμού επιχείρησης.
• Πρόβλεψη, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος στην περίπτωση συνεργασίας φυσικών προσώπων, κατά κύριο επάγγελμα αγροτών, κατά ποσοστό 50%.

Τέλος, για την αποφυγή καταστρατήγησης των νέων διατάξεων, προβλέπεται ότι το κίνητρο της απαλλαγής από την καταβολή του φόρου εισοδήματος παρέχεται μόνο εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.

• Στην περίπτωση μετασχηματισμού επιχειρήσεων, η απαλλαγή χορηγείται εφόσον:

α) ο συνολικός μέσος κύκλος εργασιών των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη τριετία, είναι τουλάχιστον ίσος με ποσοστό 150% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης με τον μεγαλύτερο, μεταξύ των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων, μέσο κύκλο εργασιών της τελευταίας τριετίας

και

β) ο κύκλος εργασιών της νέας εταιρείας, δηλαδή το άθροισμα του κύκλου εργασιών των τελευταίων οικονομικών καταστάσεων των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων, αφαιρουμένων τυχόν μεταξύ τους συναλλαγών, είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το ποσό των 375.000 ευρώ,

γ) η νέα εταιρεία απασχολεί περισσότερους από 9 εργαζόμενους, με πλήρη απασχόληση.

• Στην περίπτωση συνεργασίας προσώπων που πραγματοποιείται δυνάμει της ίδρυσης νέου νομικού προσώπου ή άλλης νομικής οντότητας, η απαλλαγή χορηγείται εφόσον:

α) καθένα από τα συνεργαζόμενα πρόσωπα εισφέρει στο εταιρικό κεφάλαιο του υπό ίδρυση νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας ποσό ίσο με το 10% τουλάχιστον του εταιρικού του κεφαλαίου και

β) το εταιρικό κεφάλαιο του νέου νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας δεν υπολείπεται του ποσού των 125.000 ευρώ.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Η Κυβέρνηση ανταποκρίνεται στις προκλήσεις για μία οικονομία ισχυρή, βιώσιμη και ανταγωνιστική.

Παρά την αρνητική συγκυρία, με αυξήσεις του κόστους δανεισμού, γεωπολιτικές εντάσεις, υγειονομική και ενεργειακή κρίση, και μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού, η Ελλάδα λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης, με αλλεπάλληλες αναβαθμίσεις, ως αποτέλεσμα εργώδους μεταρρυθμιστικής προσπάθειας, καλών δημοσιονομικών επιδόσεων, αποτελεσματικής εκδοτικής στρατηγικής και επαρκών ταμειακών διαθεσίμων.

Όλα αυτά αναγνωρίζονται διεθνώς, όπως είδαμε από το επιτυχημένο ταξίδι του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ.

Το περιεχόμενο του παρόντος Νομοσχεδίου αποτελεί ένα ακόμη αποφασιστικό βήμα, ένα συστατικό μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου προς τον μετασχηματισμό της Ελληνικής Οικονομίας.